Czy stosowanie antykoncepcji powoduje zmęczenie?

Życie może być wyczerpujące, ale mniej znanym skutkiem ubocznym antykoncepcji hormonalnej jest zmęczenie. Przyglądamy się dowodom potwierdzającym ten fakt z przymrużeniem oka.

Co się tak na serio dzieje?

• Nie jest to powszechnie zgłaszane, ale wiele hormonalnych środków antykoncepcyjnych wymienia zmęczenie jako działanie niepożądane.
• Badania sugerują, że hormony zawarte w środkach antykoncepcyjnych mają wpływ hipnogenny (promujący sen), zwłaszcza progestagen.
• Zmiany te mogą być korzystne (w niektórych badaniach wykazano zmniejszenie częstości występowania bezsenności), ale mogą być związane z sennością w ciągu dnia.
• Odstawienie pigułek może prowadzić do zmęczenia z powodu spadku poziomu witaminy D.
• Jeśli niepokoją Cię zmiany w poziomie energii podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej, warto porozmawiać z lekarzem.

Życie bywa wyczerpujące, więc perspektywa kolejnej rzeczy powodującej senność jest niemile widziana. Istnieją doniesienia, że jednym ze skutków ubocznych stosowania antykoncepcji może być zmęczenie. Przyjrzyjmy się jednak dowodom potwierdzającym ten fakt.

O jakich metodach antykoncepcyjnych mówimy?

Analizujemy tu tylko hormonalne środki antykoncepcyjne, aby sprawdzić, czy ich wpływ na hormony powoduje efekt uboczny w postaci uczucia zmęczenia.

Pigułka złożona: Ten doustny środek antykoncepcyjny, zawierający progestagen i estrogen, zapewnia skuteczną kontrolę urodzeń, zapobiegając comiesięcznemu uwalnianiu komórki jajowej przez jajniki, zagęszczając śluz w szyjce macicy i rozrzedzając wyściółkę macicy.

Plaster antykoncepcyjny: Estrogen i progestagen są wchłaniane do organizmu przez skórę.

Pierścień dopochwowy: Inna metoda łączona, w której plastikowy pierścień zawierający hormony jest umieszczany w pochwie.

Pigułka zawierająca wyłącznie progestagen: działają poprzez zagęszczanie śluzu szyjkowego, aby uniemożliwić plemnikom dotarcie do komórki jajowej. Dodatkowo, POP z desogestrelem może zatrzymać owulację.

Implant podskórny: Pod skórą w górnej części ramienia umieszcza się plastikowy pręcik, który uwalnia progestagen.

Hormonalny system wewnątrzmaciczny: Urządzenie wprowadzane do macicy, uwalniające progestagen. Znane również jako spirala hormonalna.

Pigułka „dzień po”: Antykoncepcja awaryjna (Escapelle lub EllaOne) zawiera hormony, które opóźniają owulację.

Czy dany środek antykoncepcyjny powoduje zmęczenie?

Zbadaliśmy hormony dla każdego rodzaju środka antykoncepcyjnego opisanego powyżej oraz próbki ulotek dla pacjentów dla różnych marek i okazało się, że w każdej z nich efektem ubocznym jest „zmęczenie”.

A teraz przejdźmy do ciekawostki… Dlaczego tabletki powodują zmęczenie? I czy odstawienie pigułki może powodować zmęczenie? Czy istnieje coś takiego jak „zmęczenie tabletkami”?

Antykoncepcja a zmęczenie: Co mówią badania?

Istnieje szereg badań dotyczących zmęczenia i hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Stosowanie antykoncepcji hormonalnej w pewien sposób naśladuje ciążę, a jednym z objawów często występujących u kobiet w ciąży jest… no właśnie, zmęczenie!

Ogólnie rzecz biorąc, uważa się, że stosowanie hormonów w środkach antykoncepcyjnych jest przyczyną zmian poziomu energii lub snu, ale mechanizmy, które za tym stoją, są dalekie od wyjaśnienia. Badania potwierdzają, że dolegliwości związane ze snem są często powiązane z nieregularnościami miesiączkowymi, lżejszymi fazami snu i większą liczbą przebudzeń.

W jednym z badań z 2013 r., w którym przeanalizowano rytm snu kobiet stosujących hormonalne środki antykoncepcyjne, stwierdzono, że w porównaniu z kobietami niestosującymi antykoncepcji wskaźnik bezdechów i bezdechów sennych był niższy (wyższy wynik może wskazywać na bezdech senny, w przypadku którego następuje zatrzymanie oddechu na okres 10 sekund lub dłuższy), a efektywność i czas trwania snu były lepsze!

W przeciwieństwie do jakości snu w nocy, u osób stosujących środki antykoncepcyjne może wystąpić pewien negatywny wpływ na poziom energii. Badanie przeprowadzone w 2020 r. wykazało, że generalnie kobiety stosujące hormonalne środki antykoncepcyjne wykazywały większą senność w ciągu dnia i bezsenność w nocy. W porównaniu z łączonymi środkami antykoncepcyjnymi, uczestniczki stosujące wyłącznie progestageny miały krótszy czas trwania snu.

Ogólnie rzecz biorąc, badania potwierdzają uspokajające działanie progesteronu (choć estrogen odgrywa pewną rolę, jest ona jednak mniej zrozumiała). Prowadzone są badania nad tym, czy antykoncepcja oparta wyłącznie na progesteronie mogłaby być korzystnym rozwiązaniem dla kobiet cierpiących na bezsenność.

Czym się różni zmęczenie od bycia zmęczonym?

Zmęczenie ma zazwyczaj wyraźną przyczynę – może to być źle przespana noc, kiedy martwisz się o egzamin na studiach, wieczór zakrapiany zbyt dużą ilością alkoholu lub 6-godzinna wędrówka na szczyt Giewontu 🙂 . Zasadniczo jest to całkowicie oczekiwane uczucie, które pojawia się po wykonaniu pewnych czynności, a które rozwiązuje się poprzez dobry sen.

Zmęczenie jest określane jako „zmęczenie w ciągu dnia”, kiedy to mimo przespanej nocy nie czujesz się wypoczęty. Jest to jednak coś znacznie więcej – ciągły brak energii i nadmierne zmęczenie całego ciała, które mogą wpływać na normalne funkcjonowanie i jakość życia. Badania nie pozwoliły jeszcze w pełni zidentyfikować mechanizmów zmęczenia, ale istnieją teorie, że nieprawidłowa regulacja zegara okołodobowego (organizmu) przez mózg oznacza, że okresy czujności umysłowej nie są kontrolowane tak, jak powinny.

Zmęczenie jest związane z wieloma przyczynami, w tym z depresją, chorobami tarczycy i anemią.

Zmęczenie a rytm snu – jaki jest związek?

Badania wykazują, że bezsenność dotyka od 6% do 9,5% dorosłych, ale nie ma jednoznacznego związku między problemami ze snem a zmęczeniem. Badania sugerują, że jakość snu, czas jego trwania i liczba przebudzeń mogą pogarszać zmęczenie. Jednak również zdrowie psychiczne i fizyczne ma znaczący wpływ na zmęczenie.

Odstawienie tabletek a zmęczenie

Początkowo poziom hormonów będzie się zmieniał wraz z powrotem normalnego cyklu miesiączkowego. Różne fazy cyklu miesiączkowego mogą również wpływać na poziom energii. Badanie opublikowane w Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism wykazało, że stosowanie antykoncepcji zawierającej estrogen, takiej jak pigułka złożona, wiąże się z podwyższonym poziomem witaminy D. Dlatego też odstawienie pigułki może spowodować u niektórych osób obniżenie poziomu witaminy D, co może prowadzić do zmęczenia i znużenia.

Co z tego wynika?

Istnieje więc związek, ale badania nie przyniosły jeszcze ogólnego porozumienia co do tego, w jaki dokładnie sposób środki antykoncepcyjne powodują zmęczenie i jaki jest jego wpływ na poszczególne osoby. Badania wykazały pozytywne i negatywne skutki wpływu hormonów na sen i poziom energii. Jeśli zauważysz, że musisz częściej się wysypiać, stosując nowy środek antykoncepcyjny, być może warto porozmawiać o tym z lekarzem.

Zobacz także: